Tiroidiniz Kontrolden Çıkıyor mu?

Tiroidinizin nasıl bir işlevi olduğunu biliyor musunuz? Vücudunuzun neresinde yer alır? Pek çok kişi için vücut sistemleri açısından bir aç-kapa düğmesi işlevi gören bu küçük bezin nerede bulunduğu ve nasıl bir işleve sahip olduğu bir sırdır.
Genel nüfusun % 9’una yakın bir bölümünde bu bez kontrolden çıkabilir. Bunu yaptığında da pek çok sistemi derinden etkileyerek başınıza ciddi işler açabilir; sindirim sisteminizin, kardiyovasküler (kalp ve damar) sistemin düzenini bozabilir, :-):-):-):-)bolizmayı kontrolden çıkartabilir. Tiroid hormonları kalp ve ciğerlerinizden duygusal sağlığınıza kadar bir çok fonksiyonu etkileyebilirler.

Tiroid bezi bir endokrin (iç salgı) bezdir, salgıladığı hormonlar tiroksin ve triiodotironin, tiroid hormonları larak adlandırılırlar, tüm fizyolojik fonksiyonlarının ritmini belirlemeye yardımcı olurlar. Tiroid bezi çok az hormon ürettiği takdirde vücudunuzda birtakım şeyler çok fazla yavaşlar. Eğer çok fazla tiroid hormonu üretiliyorsa da vücut sistemlerinden bazıları çok fazla çalışmaya başlar.

Her iki durum da—çok fazla veya çok az hormon da sağlığınızı olumsuz yönde etkiler.

Çok fazla=hipertiroid
Tiroid bezi çok fazla hormon ürettiği zaman fazla çalışıyor demektir, bu durum hipertiroidizm olarak anılır. Hipertiroidizm tüm majör vücut sistemlerinin fazla çalışmasına neden olur, bu da anksiyete’den diyare’ye (ishal) kadar hoş olmayan birçok belirtinin ortaya çıkmasına neden olur. Fazla çalışan bir tiroid bezi tedavi edilmediği takdirde eninde sonunda konjestif kalp yetmezliğine yol açabilir ve bu da ölümcül olabilir.

Çok az=hipotiroid
Tiroid oldukça az hormon üretiyorsa az çalışıyor demektir, bu durum hipotiroidizm’dir. Bu senaryoda ise tüm majör vücut sistemleri yavaşlar, bunun sonucunda ise kilo artışından depresyona kadar bir dizi belirti ortaya çıkar. Az çalışan tiroid bezi tedavi edilmediği takdirde ekstrem durumlarda komaya hatta ölüme kadar gidebilir.


Boyun muayenesi
Basit bir değerlendirme sizi potansiyel bir tiroid problemi hakkında uyarabilir.

1)Başınızı geriye doğru eğin, elinize bir ayna alın; köprücük kemiğinizle adem elması arasındaki bölgeyi görebilecek durumda olmalısınız.
2) Biraz su alın ve yudumlayıp için.
3) Eğer yutkunma sırasında önemli bir şişlik, çıkıntı veya yumru görüyorsanız bunu doktorunuzla konuşun.


Olağan Şüphelilerden Değildir

Probleme yol açan bir tiroidin yanıltıcı yönü, hem hipertiroididen hem de hipotiroididen kaynaklanabilecek belirtilerin pek çoğunun belirti sayılmayıp atlanabilmesi veya başka bir nedenden ya da yaşam koşullarından kaynaklandığının düşünülebilmesidir. Örneğin kilo artışı-hipotiroidizmin belirtilerinden biridir-sık karşılaşılan bir problemdir. Pek çok kişi yaşlandıkça kilo alır ve bunu fiziksel aktivite düzeyindeki azalmaya veya kalori alımındaki artışa bağlar. Pek az sayıda kişi kilo artışının –özellikle de açıklanamayan kilo artışının- altta yatan bir tiroid probleminin potansiyel bir belirtisi olarak değerlendirecektir.

Ve kilo artışı tek başına tiroid problemini düşündürmek için yeterli değildir. Ancak kolayca atlanabilecek veya gözden kaçırılabilecek halsizlik ve depresyon gibi belirtilerle bir araya geldiğinde düşündürebilir.

Ne yazık ki bazı kişilerde hiper-veya hipotiroidinin tüm klasik belirtileri görülebilir ve bu kişiler tıbbi açıdan durumlarının farkında olmayabilirler.


Semptomlar

Sağlık radarınızdan kaçmasına izin verdiğiniz bir dizi belirti var mı? Aşağıdaki iki sütunu inceleyin. Kendinizde listelenen belirtilerden herhangi birini görüp görmediğinizi düşünün. Sadece sizin için tipik veya normal hale dönüşen belirtileri not alın.

Sütun A
Sürekli yorgunum/ enerjim az.
Derim kuru ve cansız.
Saçlarım kuru ve cansız.
Soğuğa karşı çok duyarlıyım.
Adetlerim oldukça ağır ve düzensiz.
Yüzüm şişkin.
Beklenmedik şekilde kilo aldım.
Kendimi gerçekten kötü, sarsılmış hissediyorum.
Kas kramplarım, kas ağrılarım ve duyarlılığım var.
Nabzım normalden yavaş.
Kabızım.
Kısırlık problemleri ile uğraşıyorum.
Kendimi mental (zihinsel) olarak yavaş hissediyorum.
Guatr’ım (Adem elmasının alt bölümünde şişlik) var.
Cinsel isteğimde azalma var.
Sütun B
Beklenmedik şekilde kilo verdim.
İştahım arttığı halde kilo verdim.
Kendimi sinirli ve huysuz hissediyorum.
Kaslarımda zayıflık ve titreme hissediyorum.
Adetlerim düzensiz.
Uyumakta zorlanıyorum.
Net göremiyorum veya gözlerim tahriş oluyor.
Büyümüş bir tiroidim (guatr) var.
Sıcak havaya karşı duyarlılığım var.
Çarpıntım veya hızlı kalp atışlarım var.
Barsaklarım oldukça sık harekete geçiyor veya diyarem (ishal) var.
Kan basıncım yüksek.
Nabzım yüksek.
Sık sık terliyorum.
Saçlarım inceliyor.
Aşağıdaki senaryolardan hangisi sizin için büyük ölçüde gerçeği yansıtıyor?
Birini seçin:
Kendimde sadece A sütunundan bazı belirtiler gözlemliyorum.
Kendimde sadece B sütunundan bazı belirtiler gözlemliyorum.
Açıklanamayan bir kilo artışına ek olarak kendimde A sütunundaki bazı belirtileri gözlemliyorum.
Açıklanamayan bir kilo artışına ek olarak kendimde B sütunundaki bazı belirtileri gözlemliyorum.
Yukarıda sıralanan belirtilerden pek çoğunu özellikle A sütunundakileri kendimde gözlemliyorum.
Yukarıda sıralanan belirtilerden pek çoğunu özellikle B sütunundakileri kendimde gözlemliyorum.
Her bir sütundaki belirtilerden sadece birkaçını kendimde gözlemliyorum.
Her iki sütunda listelenenlerden hiçbirini kendimde gözlemlemiyorum.

Test yaptırmanız gerekir mi? Şu anda kendinizde A veya B sütunundan bir dizi belirtiyi gözlemlemiyor olsanız da tiroid sağlığınızla ilgili olarak bir şeyler yapma gereğini hissedebilirsiniz. İşlevlerini doğru biçimde yerine getiremeyen bir tiroid bezinin yol açtığı sağlık sonuçlarını düşünerek bir test yaptırmak akılcı olabilir.

Bununla birlikte tiroid hastalığına ait belirtilerin olmadığı veya az sayıda ya da hafif olduğu kişiler için

Sağlık kuruluşlarından pek azı tüm nüfus için rutin tiroid testi önermektedir.
Test yaptırmak her zaman iyi sonuç vermeyebilir. Her ne kadar tiroid problemlerinin varlığı basit bir kan testi ile doğrulanabilir olsa da bazı sağlık kuruluşları tüm nüfus için rutin tiroid testi önermektedirler.

Tiroid hastalıklarının izlenmesi mükemmel olmayan bir sistemdir. Tiroid bezi işlevlerini tamamen sağlıklı sınırlar içinde yerine getiriyor olsa da yanlışlıkla hipotiroidizm veya hipertiroidizm tanısı koyma olasılığı vardır. Tiroid hastalığına yönelik yanlış bir tanı konması da sizi bir ileri kademedeki bir sürü gereksiz test ve tedaviye zorlayabilir ve bu da normal işlev gösteren tiroidinizin anormal bir biçimde işlev göstermeye başlamasına neden olabilir.

Yanlış bir tanının nedenlerinden biri doktorların, araştırmacıların ve laboratuarların dolaşımdaki tiroid hormonuna ait normal veya ortalama düzeylerin ne olması gerektiğine dair tam bir fikir birliğine varamamalarıdır. Örneğin bu durumda tiroid hormonunun kandaki düzeyi hafifçe yükselirse nasıl ilerleyeceği kesinliğe kavuşmamış bir tedavi planı ile yüz yüze kalırsınız.

Tiroid testine hasta ve doktor tarafından ortaklaşa olarak ve olgu bazında karar verilmelidir, bu nedenle eğer tiroid fonksiyonlarınızla ilgili kaygılarınız varsa bunu doktorunuzla konuşmalısınız. Testin sizin için uygun olup olmadığına karar vermek için sağlık öykünüzün ve risklerinizin dikkatli biçimde değerlendirilmesine ihtiyacınız olacaktır.

Kendinizi her zamanki gibi hissetmediğiniz ve ne yaparsanız yapın kendinizi tekrar iyi hissetmeye başlayamadığınız zamanlar saymazsak, daima hissettiklerinizi doktorunuzla paylaşmak akılcı bir yoldur. Kendinizi nasıl hissettiğinizi aktif biçimde izleyerek ve vücudunuzun nasıl işlediğini dinleyerek sağlık problemlerinizden bir kartopu haline gelmeden önce kurtulabilirsiniz.

Tüm bunlarla birlikte, sağlıklı ve aktif bir yaşam sürmek yaşam kalitenizi ve sağlığınızı korumanın en iyi yoludur. Tiroid hastalıklarını önlemenin yüzde yüz güvenli bir yolu mevcut değildir, bununla birlikte güçlü ve sağlıklı bir vücut kendisini her tür hastalık ve sıkıntıya karşı savunmada daha yeterlidir.