Beslenme çantasında neler olmalı?

Okul çağı dönemde çocukların fiziksel aktivitelerinin artması ile bu dönemdeki enerji ve besin değerleri daha da artmaktadır. Bu dönem; çocukların okulda hızlı öğrenme, bilgi ve beceri kazanma süreçleri için de çok önemlidir. Yeterli ve dengeli beslenen çocukların okul başarılarının daha iyi ve dikkat dağınıklıklarının daha az olduğu bilinmektedir. Çocuğun hem fiziksel gelişimi hem de okul başarısında beslenme alışkanlıklarının önemi açıkça görülmektedir.
Çocukların okul çağındaki beslenme alışkanlıklarının oluşması, yetişkin dönemlerindeki beslenme alışkanlıklarının belirlenmesi, ileride kalp ve şeker gibi kronik hastalıkların ortaya çıkma riskini de belirlemektedir. Bu nedenle okula devam eden çocukların beslenme alışkanlıklarına dikkat edilmeli, neyi ne kadar yemesi gerektiği çocuğa öğretilmeli ve bunun devamlı olması sağlanmalıdır.
Yetersiz ve dengesiz beslenen, yağ ve karbonhidrat, kalori içeriği yüksek gıdalar tüketen, yemek saati düzensiz olan çocuklarda yetişkinlik döneminde kronik hastalıklara yakalanma oranlarının daha yüksektir. Bu hastalıklar;
*Diabet (şeker hastalığı) *Karaciğer Yağlanması
*Kalp Hastalıkları * Obezite
*Damar Sertliği *Mide Hastalıkları
*Gut *Kemik ve Eklem Hastalıkları
*Kanser *Diş ve ağız sağlığında bozukluklar
Beslenme çantalarına konulan besinlerde yapılan yanlışlar
Çocukların okulda yemesi için hazırlanan ve beslenme çantalarına konulan besinler konusunda yanlışlar yapılmaktadır. Çocuğun kahvaltı etmeden okula gitmesi, yanında götürdüğü besinlerin seçimindeki hatalar ve açıkta satılan besinleri tüketmelerine izin verilmesi, yanlış beslenme alışkanlıklarına dolayısıyla da yetersiz beslenmeye neden olmaktadır. Bu da ileri yaşlarda ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarına da davetiye çıkarmaktadır.

Hangi besinler zararlıdır?
Bilinçsizce veya hazırlanması kolay olsun diye çocuğun beslenme çantasına konulacak olan kek, bisküvi, hazır meyve suları, gofret, çikolata, börek, kurabiye, kurupasta, poğaça gibi besinlerin yağ ve kalori oranları yüksektir. Özellikle basit karbonhidrat (şeker) içeren besinlerin çocuk tarafından tüketilmesi de sakıncalıdır. Bu besinler, kan şekerinin hızla yükselmesine ve ardından hızla düşmesine sebep olacak bu besinler çocukta insülün seviyesinde bozulmalara, dikkat dağınıklığına, diş çürüklerine ve yüksek kalori içerdikleri için de obeziteye sebep olabilmektedirler. Yağ oranı fazla olan besinlerin tüketimi sonucunda ise özellikle yüksek doymuş yağ alımı sonucunda ileri yaşlarda koroner kalp hastalıkları, damar sertliği, hiperlipidemia gibi birçok sağlık problemine sebep olmaktadır.
Beslenme çantasına konulacak yiyecekler?
Özellikle okullarda ara öğün olarak tüketilmesi için hazırlanan beslenme çantalarına konulacak besinleri seçerken çocuğun yeme davranışlarına göre dengeli ve sağlıklı besinler konulmalıdır. Çocuğun harcadığı enerji miktarını ve beslenme alışkanlıklarını göz önüne alarak ara öğün alternatifi olarak peynir, ekmek, zeytin, yumurta, reçel gibi besinlerden oluşan kahvaltı, süt+meyve, taze sıkılmış meyve suyu, peynirli, ton balıklı v.b besinlerden oluşmuş sandviçler, ceviz, fındık + meyve gibi sağlıklı beslenme ara öğün seçenekleri hazırlanabilir. İçecek olarak çay veya hazır meyve sularının yerine süt, bitki çayları veya taze sıkılmış portakal suyu tercih edilmelidir.
Okul çağı çocukluk döneminde beslenme önerileri:

1. Eve cips-çikolata-kolalı içecekler- hazır meyve suları gibi besinleri almayın. Çocukları bu tip gıdalarla ev ortamında karşılaştırmayın.
2. Sabah kahvaltısı günün en önemli öğünüdür. Yapılan araştırmalarda kahvaltı eden çocukların etmeyenlere göre başarı düzeylerinin, derse ilgilerinin daha yüksek olduğu, daha kolay öğrendikleri görülmüştür.
3. Beslenme çantasını siz hazırlıyorsanız kek-kurabiye-börek-meyve suyu gibi besinler yerine “sandviç + süt/ayran + meyve” tarzında daha düşük kalorili daha dengeli mönüler hazırlayın.
4. Okulda yemek veriliyorsa okul yönetiminden mönüleri isteyin ve çocuğunuzu seçimler konusunda bilgilendirin. Ayrıca evdeki yemeğini okulda yemediklerini tamamlayacak şekilde organize edin. Okul mönülerinin beslenme ve diyet uzmanı tarafından hazırlanmış olmasını okul yönetiminden isteyin.
5. Çocuğunuzu oyunlara ve harekete teşvik edin. Hatta siz de onunla birlikte hareket edin. Unutmayın çocuklar çoğunlukla anne-babalarını örnek alırlar.
6. Ara öğün alışkanlığı kazandırın. Bu öğünlerde meyve-sandviç-süt-sütlü tatlı-sebze çubukları gibi alternatifler sunun.
7. Sevmediği bir besin grubu varsa bir diyetisyene danışın. Yerine ne verebileceğinizle ilgili size yardımcı olacaktır.
8. Asla diyet için zorlayıcı olmayın ve çocuğu listelere mahkum etmeyin. Yavaş yavaş ve kademeli olarak alışkanlıklarını değiştirmeye çalışın.
9. Sağlıklı yemekleri birlikte yapmaya çalışın. İçinde emeğinin bulunduğu bir besini daha kolay ve severek yiyecektir.